نانوذراتی که می‌تواند برای مقابله با ویروس تب‌خال‌ استفاده شود

چندین دهه است که محققان برای تولید یک واکسن موثر در برابر ویروسی که سبب تب‌‌خال می‌شود، تلاش می‌کنند. به‌تازگی محققان دانشگاه ایلونویز با همکاری دانشمندان آلمانی نشان دادند که نانوذرات اکسید روی پروانه‌ای ‌شکل می‌توانند از نفوذ ویروس به سلول جلوگیری کنند و به این ترتیب به تقویت ایمنی طبیعی کمک می کنند.
نتایج این تحقیق در مجله Immunology چاپ شده است.
شوکلا نویسنده مسئول مقاله و استاد میکروبیولوژی و ایمنی‌شناسی دانشکده پزشکی UIC می‌گوید:« ما این نانوذره را که ویروس را به دام می‌اندازد، یک microbivac می‌نامیم، زیرا این نانوذره هم خصوصیات میکروب‌کشی دارد هم دارای خصوصیات شبه واکسن است. این یک روش کاملاً جدید برای توسعه واکسن در برابر تب‌خال‌هاست که همچنین می‌تواند در برابر HIV و دیگر ویروس‌ها مفید باشد.»
این ذرات را می‌توان به‌صورت ماده فعال در یک کرم که در برابر عفونت ویروس تبخال حفاظت سریع ایجاد می‌کند استفاده کرد، همچنین این نانوذرات به‌طور همزمان با تحریک ساختن سیستم ایمنی نسبت به ویروس باعث حفاظت طولانی مدت می‌شوند.
این ویروس غیرمرکب تب‌خال که سبب ایجاد عفونت‌های چشمی در نوزادان و نقص ایمنی بیماران و همچنین تب‌خال‌های تناسلی می‌شود، یکی از متداول‌ترین ویروس‌های انسانی است. بر اساس آمار منتشر شده مراکز کنترل و پیشگری بیماری، در حدود 15 درصد مردم در محدوده سنی 14-49 ناقل HSV-2 هستند که می‌تواند برای مدت زمان طولانی در سیستم عصبی مخفی بماند. جراحات تناسلی ایجاد شده توسط ویروس خطر مبتلا شدن به نقص ایمنی انسان یا HIV را افزایش می‌دهد.
شوکلا می‌گوید:« خطر مبتلا شدن به HIV در بیمارانی که از تب‌خال تناسلی رنج می‌برند، به میزان سه یا چهار برابر بیشتر است. به‌ همین دلیل لازم است تا راه‌های جدیدی برای پیشگیری از عفونت تب‌خال ابداع شوند.»
درمان HSV-2 شامل درمان‌های موضعی برای متوقف کردن ویروس و کاهش شیوع آن است. این درمان‌ها هنگامی‌که ویروس فعال است و جراحات تناسلی مشهود هستند، شروع می‌شوند. با این حال مقاومت در برابر دارو متداول است و حفاظت اندکی در برابر عفونت‌های بیشتر حاصل می‌آید. تلاش‌ها برای تولید یک واکسن موفق‌آمیز نبوده است زیرا ویروس زمان زیادی را در جریان خون که اکثر واکسن‌های متداول کار خود را در آنجا انجام می‌دهند، صرف نمی‌کند‌.
نانوذرات اکسید روی با شکل پروانه چهارپا که ZOTEN نامیده می‌شوند، دارای بار سطحی منفی هستند و توانایی اتصال به ویروس HSV-2 را دارا هستند. هنگامی‌که ویروس HSV-2 به نانوذرات اتصال می‌یابد، ویروس نمی‌تواند سلول‌ها را آلوده کند. این ویروس‌های متصل به نانوذرات توسط سلول‌ها ایمنی که سلول‌های دندریتیک نامیده می‌شوند و از بدن محافظت می‌کنند، پردازش می‌شوند. سلول‌های دندریتیک ویروس را برای دیگر سلول‌های ایمنی معرفی می‌کند و آنها آنتی‌بادی‌ها را تولید می‌کنند. آنتی‌بادی‌ها ویروس‌ها را فلج می‌کنند و قبل از اینکه ویروس گسترش یابد آنها را از بین می‌برند. محققان نشان دادند که استفاده از ZOTEN در پمادها سبب کاهش قابل ملاحظه جراحات در موش ماده می‌شود. همچنین موشی که با ZOTEN درمان شده است، التهاب کمتری در سیستم عصب مرکزی یعنی جایی که ویروس مخفی می‌شود، داشت. شوکلا می‌گوید:« پرواضح است که ZOTEN توسعه و بهبود ایمنی را از طریق نگه‌داری ویروس و تحویل آن به سلول‌های دندریتیک تسریع می‌کند.»
ذرات ZOTEN دارای اندازه و شکل یکسانی هستند و برای استفاده در دیگر کاربردهای زیست‌پزشکی جذاب هستند.