
دادههای ژنومی بهمثابه ذخایر نفتی
تاریخ : ۱۳۹۷/۰۶/۰۸
تعداد بازدید : ۱۷۲۰
نسخه چاپیدر دنیای امروز داده ثروت عظیمی محسوب میشود، بسیاری از شرکتهای برتر دنیا مانند آمازون، فیسبوک و گوگل چیزی جز داده در اختیار ندارند. اکونومیست در گزارشی در ماه می 2017 نوشت: «در قرن بیستویک، دادهها همان نقش حیاتی را دارند که در قرن بیستم نفت بازی میکرد.» پیشبینیها نشان میدهد که حجم بازار دادهها در سال 2025 به بیش از 90 میلیارد دلار میرسد. دادههای ژنومی یکی از دستههای نوظهور کلاندادهها به شمار میآیند و حجم این دادهها بهطور میانگین هر 7 ماه یعنی در مدتزمانی بسیار کمتر از پیشبینی قانون مور، دو برابر میشود. این دادهها در تحقیقات دانشگاهی، تحقیقات بالینی (پزشکی)، بیمارستانها، کلینیکها، شرکتهای دارویی، شرکتهای بیوتکنولوژی، کشاورزی و محیطزیست کاربرد فروانی دارند. دادههای ژنومی در پزشکی فردمحور و همچنین رفاه، سلامتی و تغذیه فردمحور مبنای تصمیمگیری خواهند بود. کسبوکارهای زیادی حول دادههای ژنومی شکل گرفته است و کشورهای مختلف و شرکتهای بزرگ دنیا برای این موضوع سرمایهگذاری وسیعی میکنند. بهرغم اینکه در طی سالهای گذشته بیشتر تلاشها به ارتقای فناوریهای تولید این دادهها معطوف بوده است، اما امروزه تحلیل این دادهها، استخراج دانش از آنها و همچنین ذخیرهسازی و انتقال آنها چالشهای اصلی هستند. همچنین در کنار پتانسیل بالای دادههای ژنومی برای توسعه کسبوکارهای نوظهور و ایجاد اقتصادی جدید، همین دادهها را میتوان برای توسعه سلاحهای زیستی به کار گرفت. بنابراین توجه به مسائل صیانتی، امنیتی، حفظ حقوق مردم و همچنین حفاظت از منافع ملی اهمیت فروانی دارد. به عنوان نمونه، قوانین کشور چین مانع خروج دادههای ژنتیکی از چین توسط شرکتهای خارجی میشود، مگر اینکه این کار تحت نظارت سازمانهای مربوط اتفاق بیافتد. بررسی وضعیت ایران نشان میدهد برای توسعه کسبوکارهای این حوزه و همچنین حفاظت از منافع ملی، خلأ قانونی وجود دارد. در نتیجه، فضا برای فعالیت کسبوکارها در این حوزه بسیار مبهم است و این فضای مبهم مانع از شکلگیری کسبوکارهای این حوزه در آینده خواهد شد.